DEHB ( Dikkat Eksikliği, Hiperaktivite, Dürtüsellik) NEDİR?
DEHB Yeni mi?
DEHB tanısı resmi olarak 1987’de Mental Bozuklukların Teşhis ve İstatistik El Kitabı’nın (DSM-III-R) üçüncü baskısının revizyonunun yayınlanmasıyla kabul edilmiş olsa da, bozukluk yeni bir fenomen değildir.
Durumun temel özellikleri, İskoç doktor Sir Alexander Crichton tarafından 1798 gibi erken bir tarihte tanımlandı; Çocuklarda DEHB semptomlarını tedavi etmek için uyarıcı ilaçların etkinliğine ilişkin ilk rapor 1937’de yayınlandı; ve 1968’de DSM-II’nin yayınlanması, o zamandan beri DEHB haline gelen “çocukluğun (veya ergenliğin) hiperkinetik tepkisi” üzerine bir bölüm içeriyordu.
Dikkat Eksikliği;
Çocukların gözlemlenen davranışlarında an(a) odaklanamama, dikkatini verememe, sürekli bir bahane ile potansiyeli göstermede erteleme
Hiperaktivite;
Çocukluk enerjikliğinden farklı olarak, olağandışı hareketli olmasıdır.
Dürtüsellik;
Çocukların daha çok haz ve zevk odaklı eylemlerde bulunması, gerek potasiyelini ortaya koymasında gerekse hayati risk alabileceği eylemleri düşünmeden-taşınmadan-analiz etmeden eyleme geçme durumu olarak tanımlanabilir. Bir yerde fren sistemlerinin çalışmaması sürekli gaza basma meğilinde olmaları.
Yapılan testlerle Dikkat Eksikliği, Hiperaktivite, Dürtüsellik seviyeleri belirlenerek tanı koyulabilmektedir. Ancak bazen testler referans aralığında gelse dahi çocukların kilinik davranışları bu belirtileri göstererek aile yaşamlarının dinamikleri negatif etkilenmektedir.
DEHB (Dikkat Eksikliği-Hiperaktivite-Dürtüsellik) Belirtileri;
Bu çocuklar, koşan, gürültü yapan, kurallara uymayan- uymak istemeyen, huzursuz, öfkeli, bazen akranları-öğretmenleri tarafından dışlanan ve şiddete meyilli davranışları ile karakterizedir. Bu çocuklar, okul ve toplum kurallarına uymada zorluk yaşayabilirler, derse ilgisiz olup, ders çalışmayı da istemezler, plan yapmada güçlük yaşayabilirler, aşırı duygusallık ve riskli davranışlarda bulunma vardır. Buna bağlı duygusal, akademik ve sosyal alanlarda görev kaybı gelişir ve tedavi edilmediği takdirde bu durum çocuğun sosyal ve ruhsal gelişimini ve eğitim hayatını negatif yönde etkileyebilir. Ek tanılar ya da belirtiler olarak ise; karşıt olma-karşı gelme bozukluğu, özgül fobiler, obsesyonlar, vokal tikler, motor tikler ve yaygınlaşmış anksiyete bozukluğu gözlenebiliyor.
DEHB ( Dikkat Eksikliği-Hiperaktivite-Dürtüsellik) Çocukları NE HİSSEDER?
Hissettikleri duygular ise; yalnızlık, kaygı, engellenme, baskı altına alınmış, endişe, yetersizlik ve değersizlik gibi zor duygular ve davranışlarla mücadele içindedirler…
Bu çocuklar baş edemedikleri bu duygu durumları ile ne ailesi, ne öğretmenleri ne de arkadaşları tarafından anlaşılmazlar. Anlaşılmadığı takdirde zor duyguların yükü artar, davranışlar daha da agresifleşir ve daha çok dışlanırlar. Dışlandıkça öfkelenir odaklanamaz kendini suçlar “ ben niye böyleyim” diyerek, akranlarına da dış dünyaya da öfke duyar.
Bu kısır döngü içinde çocukların yaşamları ve gelecekleri, aile yaşamları ve toplumsal paylaşımları her geçen gün negatif duyguların yükünü artırmaktadır.
DEHB’in Türkiye’de ve Dünyada Yeri
DEHB’in dünyada yaygınlık oranı çocuklarda %5-12, yetişkin bireylerde %4,4’tür.
Erkek/kız oranı genel olarak 2/1’dir.
Türkiye’de sıklık oranı %13,8 düzeyindedir. Yurdumuzda yapılan bir araştırmada erkek/kız oranı 3,2 olarak saptanmıştır.
İlköğretim ve ortaöğretim dönemi çocuklarının %3- 9’unu etkileyen DEHB’nin kaynağında psikososyal ve biyolojik etkenlerin rol oynadığı düşünülmektedir.
DEHB üç yoldan biriyle ortaya çıkar:
Yetişkinlerde DEHB Teşhisi Olabilir mi?
Evet olabilir.
Araştırmacılar, çocukluk döneminde bozukluk teşhisi konanların yüzde 60 kadarında DEHB semptomlarının yetişkinliğe kadar sürdüğünü kabul ettiler. Bu gerçeğin kabulü, 2007 ile 2016 arasında yetişkinler arasında bildirilen DEHB yaygınlığının %123’lük artışı (%0,43’ten %0,96’ya) açıklayabilir.
DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPERAKTİVİTE (DEHB) İSTATİSTİKLERİ
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu yapısal yani nörogelişimsel, gen mutasyonu ya da çevresel faktörler tarafından tetiklendiği düşünülen bir hastalıktır. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) ne kadar yaygındır? Son verilere göre ABD’de 16 milyondan fazla çocuk için (yüzde 9,4) DEHB tanısı konmuştur.
Çocuklarda DEHB yaygınlığı
ABD’de DEHB teşhisi konan çocukların sayısına ilişkin tahminler yıllar içinde değişti. 2014 CDC çalışmasına kadar:
2003 yılında, çocukların yüzde 7,8’ine DEHB teşhisi kondu
2007’de: yüzde 9,5
2011’de: yüzde 11
Düzenli artışa dikkat
Çocuklarda DEHB Tedavisi
ABD’de DEHB olan çocukların yaklaşık yüzde 75’i bir tür DEHB tedavisi görmektedir.
Hiperaktif Çocuklarda Davranış Eğitimi
DEHB olan çocukların yüzde 31,7’si DEHB ilaçları ve davranışsal tedavi alıyor
Yüzde 30,3’ü yalnızca DEHB ilaçlarını alıyor
Yüzde 14,9’u yalnızca davranışsal tedavi görüyor
DEHB İlaçları
DEHB olan çocukların yüzde 62’si şu anda DEHB ilacı kullanıyor
DEHB olan 2-5 yaşındakilerin yüzde 18,2’si
DEHB olan 6-11 yaşındakilerin yüzde 68,6’sı
DEHB olan 12-17 yaşındakilerin yüzde 62,1’i
Davranışsal sağlık
DEHB olan çocukların yüzde 46,7’si davranışsal tedavi görüyor
DEHB olan 2-5 yaşındakilerin yüzde 59,5’i
DEHB olan 6-11 yaşındakilerin yüzde 51,4’ü
DEHB olan 12-17 yaşındakilerin yüzde 41,7’si
2014 verilerine göre
ABD’deki DEHB’li çocukların çoğu , DEHB semptomlarını tedavi etmek için ilaç ve okul destekleri dahil olmak üzere bir tür müdahale alıyor .
DEHB prevalansı dünya genelinde %5,9 ile %7,1 arasında…
Türkiye’de ise %12,7 olarak bildirilmektedir.
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun (DEHB) tüm dünyada, okul çağı çocuklarının % 3-10’unda var olduğu bildirilmektedir.
Türkiye’de yürütülen çalışmalarda; İstanbul’da ilkokul çocuklarından oluşan örneklemde DEHB sıklığı %5 olarak bulunmuştur.
Sivas ilinde 6-15 yaş arası ilköğretim öğrencilerinde yapılan bir çalışmada ise DEHB sıklığı %8.1 bulunmuştur.
Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Psikiyatrisine başvuranların değerlendirildiği klinik örneklemde yapılan çalışmada kliniğe başvuranlarda DEHB oranı %10 bulunmuştur (Şenol 1996). İzmir ilinde 3 yıl süreli epidemiyoloji çalışmasının sonucunda DEHB sıklığı %13.28 olarak bulunmuştur
DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU TANISI KİMLER TARAFINDAN KONULUR?
Hiperaktivite ve dikkat eksikliği bozukluğu tanısı tıp uzmanları; çocuk doktoru ya da psikiyatristler tarafından konulur.
0 530 526 72 64