DEHB’li bir çocuk ya da yetişkin olmak DEHB’yle yaşamanın nasıl bir şey olduğunu açıklamaz. DEHB’li bireylerin sıklıkla yaşadıkları 8 özellik bulunuyor.
Bu gerçek hayat tanımlamaları, DEHB’in sadece o kişinin hayatını değil birgül aile ve arkadaşlarının hayatlarını da nasıl etkilediğine dair daha iyi bir resim çizebilir.
Bunlar
DEHP li bir çocuğun dikkat aralığı yaşına göre çok kısadır bir görev ya da etkinliğe uzun süre dikkatini toplayamaz. Özellikle de o etkinliği sıkıcı ya da az sıkıcı buluyorsa.
Doğal olarak bir gül de DEHB li çocukların çoğu zamanlarının büyük kısmını okulda geçirir ve onlardan bunun ne kadar “sıkıcı” olduğunu defalarca duyarız. DEHB li çocuklara okulla ilgili neyi bilmediklerinizi sorun sadece “çalışma” diyeceklerdir. Bu çocuklar için yaptıkları işe devam etmek sıkıntılıdır, anlam veremedikleri görünmez bir sorunla savaşırlar. Yaşadıkları gerginlik ciddi boyutlardadır ve bunu deneyimlemiş kişilerin nasıl bir şey olduğunu hayal etmesi bile zordur. DEHB’li çocuklar büyüdükçe sıklıkla aptal olduklarını hissetmeye başlar ve genellikle tembellikle suçlanırlar. Büyük olasılıkla ilerleyen dönemlerde özgüvenleri zarar görür.
Listemizdeki ikinci özellik, dürtüsellik.
Düşünmeden eyleme geçmek ya da sonuçlarını göz ardı ederek aklına geleni o an yapmak. DEHB li çocukların dürtüsel eylemleri, sıradan olandan aşırı tehlikeye kadar geniş bir yelpazededir.
Aşırı tehlikeli gruptakiler, DEHB li çocuğun ya da başkalarının hayatını tehdit edici dürtüsel davranışlardır. Örneğin, kibritlerle oynayan bir çocuğun alevler ilgisini çekiyor ancak kısa süre içinde perdeye sıçrıyor ve yayılıyor. Kimse yararlanmıyor ama ev tamamen kaybediliyor.
Başka bir örnek, yüzme bilmediği halde eğlenceli olduğunu düşünerek havuza atlayan çocuk gibi, yüzme bilmediğini hatırlayacak kadar uzun düşünememesi gibi.
Daha az zarar veren boyutlarda ise, sınıf içinde kendini tutamadan konuşması, elini kaldırmayı unutmasıyla tanımlanabilirler. Sosyal çevrelerinde ise ilişkiler zarar görür. Canlarını sıkan bir şey olduğunda diğer çocuklara bağıran bilirler ve hatta bazen onlara fiziksel olarak saldırabilirler ya da kendi bildiklerini yapma çabasıyla itip kakabilirler.
Hiperaktivite özellikle daha küçük, ergenlik öncesi çocuklarda, sadece yerinde duramamayı değil, “kaba-motor “huzursuzluğunu da kapsar.
Ebeveynler, çocuklarını sürekli hareket halinde ya da “arkalarına motor takılı” gibi davrandığı şeklinde tanımlar. Bu süreklilik gösteren etkinliğin çevresinde olmak anne babalar için bezdirici ve sinir bozucu olabilir. Tekrarlanan ancak işe yaramayan “kıpırdamadan otur “ ya da “sakin ol” şeklindeki öneriler evin her yerinde duyulabilir.
Yaygın görülen bir özellik de hazzı ertelemede çekilen zorluktur.
Bunun sadece kötü bir sabırsızlık vakası olduğunu düşünebilirsiniz. Anne babalara genellikle çocukları ” her ne istiyorsam canım istediği an istiyorum ve onu şimdi istiyorum. Bana onu vermezsen öfke krizine girerim ya da sen verene kadar başının etini yerim!” diyor gibi gelir.
Bu çocuklar istedikleri şeyle ilgili bir fikirleri olduğunda peşini bırakmamakta ciddi bir kararlılık gösterirler. Bu tarz davranışlar, birlikte yapılan alışverişi genellikle çok kötü bir deneyime dönüştürürler.
Hazzı ertelemedeki bu zorluk, bazı anne babaların daha evden çıkmadan kendini yenilmiş hissetmesine neden olur çünkü herhangi bir şekilde alışverişe gitmenin çocuğa bir şeyler satın almak anlamına geldiğini düşünür.
Anne babalar, çocuklarının istediği şeyi almayı reddettiğinde herkesin önünde yaşayacakları öfke nöbetlerinin utancıyla karşı karşıya kalmamak için birlikte alışverişe gitmekten kaçınmaya başlayabilir.
DEHB’ye eşlik eden başka özellik, duyguların ve duygulanımların aşırı yoğunluğudur.
Belki bu bağlamda konuyla ilgili en yaygın 2 duygu, olumlu tarafta mutluluk ya da heyecan, olumsuz tarafta ise öfke vardır.
Genellikle sosyal ipuçlarına duyarsızlıklarıyla bilinirler. Birinin yüzündeki memnuniyetsizlik ifadesini, sesteki olumsuz toplamayı fark etmezler ya da kullanılan sözcükleri duymazlar birçok anne babanın bildiği gibi, böyle durumlarda en az işe yarayan yetişkin taktiği yalvarmak ya da, “sakin ol!” diye bağırmaktır.
Diğer taraftan, bu çocuklar bir şeye kızdığında korkunç öfke nöbetleri geçirebilir. Bu nöbetler bazen, çoğu kişinin ifade edebileceği hırsla anma derecesinin çok ötesinde hiddetlenmeler şeklinde ortaya çıkar.
Bazı çocuklar ise aşırı ayrılık kaygısı yaşayabilir. Evlerinden ya da anne babalarından ayrılmakta zorlanırlar. Bazıları üzüntüyü, daha büyük yaştaki çocuklarsa depresyonu yaşayabilirler.
Bazı çocuklar ise “suçluluk duygusu hissederler”.
Birçok DEHB tanılı çocuğun, kurallara uymakta zorluk çekmesi ve sıklıkla disiplin sorunları yaşaması, bazı yetişkinleri bu çocuklara kuralları öğretmek için daha iyi iş çıkarmaları gerektiğini hatırlatır. Aslında kuralları bilmekte sorun yoktur. Sorulduğunda kuralları ezbere söyleyebilirler. Ancak, ortalık yangın yeri iken, bu kuralları ve nasıl uygulayacaklarını unutmaya çok meyillidirler.
Yani mesele bilgiden daha çok uygulamakta sorun yaşanmasıdır.
Bu çocukların uyumsuzlukları, saldırgan davranışları kapsar. Diğer çocuklara karşı genelde saldırgandır ve kardeşlerinin ihtiyaçları karşısında hoşgörüsüz olabilirler. Ev içinde çok fazla karmaşa yaratabilirler. Anne babalar genellikle bir gül çocuklarına eşit ve adil davranma arzusuyla evdeki kavgaların çoğunun DEHB tanılı çocukları tarafından başlatıldığını söylerler.
DEHB tanılı çocukların %50 ila %60 sının aynı zamanda karşı gelme bozukluğu tanısına uygun olmasının nedeni de uyumsuzluktur.
Karşı gelme bozukluğu olan çocuklar genellikle olumsuz, aksi, düşmanca tavırlı ve tartışmaya hazırdır. Kolay sinirlenirler, öfkeleri burunlarındadır, başkalarını kızdırmayı sever ve ters giden her şey için başkalarını suçlarlar.
DEHB tanılı çok sayıda çocuk için akran sorunları hayatlarının büyük bir parçasıdır.
Bu çocuklar genellikle reddedilirler. Ve bu durum çocuğun anne babası için çoğunlukla çok üzücüdür.
Dehb tanılı birçok çocuk diğer çocuklarla anlaşmakta zorluk çeker, özellikle de aynı yaş ve cinsiyette olanlarla. Çocuğun başkalarıyla sorunları çoğunlukla aşırı gergin, buyurgan, saldırgan ve rekabetçi olmasından kaynaklanır. DEHB’li çocuklardan gelen saldırgan davranışların sıklıkla 2 sonucu olur. Birincisi soyutlanma ve ikincisi kendinden birkaç yaş küçük çocuklarla oynama. Soyutlamanın nedenleri açıktır.
Bu çocuklar genellikle kafası karışık ve unutkandır. Zaman kavramını yitirir ve sık sık bir şeyler kaybederler. DEHB li çocuklar genellikle şaşırtıcı şekilde unutkan olur.
Birçok ebeveyni delirten şey, çocukların ödevlerini yapıp sonra da teslim etme şansı bile bulamadan onu kaybetmesidir. Birçok kez aslında o ödev, çocuğun dosyası içinde okula kadar gider. Ancak sosyal bilgiler dersi dosyanın içinde bir matematik ödevi olabilir.
Bu çocuklar ertesi günkü sınav için bir önceki akşam çalıştıklarını genellikle unutur okul kitaplarını bir gül giysilerini bir gül cep telefonlarını ve hatta oyuncaklarını sık sık kaybeder.
DEHB tanılı çocuklarda yer ve zaman algısı da zayıf olabilir. Saatleri ya da cep telefonları olsa bile eve zamanında varmayı hiç başaramayabilirler.
0 530 526 72 64